پمپئو تا پیش از این رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) بود و حالا با حکم ترامپ، جینا هاسپل معاون او رئیس بزرگ‌ترین سازمان امنیتی آمریکا می‌شود. این نخستین بار در تاریخ است که یک زن هدایت سیا را به‌عهده می‌گیرد.
این انتصابات، خانه‌تکانی بسیار بزرگی در تیم امنیت ملی آمریکا به شمار می‌رود و نشانه‌ای از تغییر رفتار دولت ترامپ در مسائل بین‌المللی است. ترامپ عصر دیروز در سخنرانی بعد از اعلام برکناری تیلرسون در توییتر، گفت: دارم به کابینه دلخواهم نزدیک می‌شوم؛ کابینه‌ای که به‌طور کم‌سابقه‌ای از نظامیان و چهره‌های امنیتی تشکیل شده و حالا آخرین چهره میانه‌رو هم از آن خارج شده‌است.
رسانه‌های آمریکایی، از مدت‌ها پیش درباره جایگزینی تیلرسون توسط پمپئو صحبت می‌کردند. پیش از آن هم، گمانه‌زنی‌ها درباره جایگزینی او با نیکی هیلی سفیر فعلی آمریکا در سازمان ملل مطرح بود. قبل از آن هم، بدون اینکه جانشین خاصی مطرح باشد، زمزمه‌ها درباره برکناری یا استعفای تیلرسون مطرح بود. همه این احتمالات، در فقط 14ماه حضور تیلرسون در وزارت امور خارجه مطرح بود و نشان می‌دهد، رابطه او با رئیس دولت، چندان گرم نبوده است.
ترامپ، دیروز در حساب توییتری خود برکناری تیلرسون و جانشینی او توسط پمپئو را اعلام کرد. اعلام این خبر، در واقع تأیید پیشگویی 3ماه پیش روزنامه نیویورک تایمز بود که از همین تغییر نوشته بود. آن گزارش نیویورک تایمز، توسط کاخ سفید تکذیب شد با این حال در آمریکا، بر هیچ‌کس پوشیده نبود که رابطه ترامپ و تیلرسون، حسابی شکرآب است. در چهارم اکتبر، ان‌بی‌سی گزارش داد که تیلرسون، در یک جلسه، ترامپ را احمق خوانده بود.
در واکنش به این گزارش، تیلرسون یک کنفرانس مطبوعاتی ترتیب داد و بدون اشاره به این گزارش، از ترامپ به‌صورت اغراق‌شده‌ای تمجید کرد و از «باهوش» بودن او گفت. یک هفته بعد، ترامپ در یک گفت‌وگو، از شیطنت خبرنگاران انتقاد کرد اما گفت که حاضر است در یک مسابقه آی‌کیو با تیلرسون شرکت کند؛ «و البته می‌توانم به شما بگویم که چه‌کسی برنده (این مسابقه) خواهد شد.»
بزرگ‌ترین اختلاف‌نظرها بین این دو تن، در نحوه تعامل با مسئله کره‌شمالی، برجام و پرونده اختلافات عربستان و قطر مشخصا آشکار شد. جدیدترین نمونه این اختلاف نظر در روزهای اخیر درباره کره‌شمالی مطرح شد. تیلرسون در سفر یک هفته‌ای به آفریقا بود که ترامپ پیشنهاد رهبر کره‌شمالی برای گفت‌وگو را پذیرفت. واکنش تیلرسون برای همه آشکار کرد که او از این موضوع کاملا بی‌خبر بوده‌است.
تیلرسون که در مقایسه با ترامپ، سمبل میانه‌روی دولت فعلی آمریکا به شمار می‌رفت، از روز اول وزنه سنگینی در مقابل رفتارهای خارج از عرف دیپلماتیک ترامپ بود و دست‌کم در رسانه‌ها، از این منظر، اعتبار بیشتری از رئیس خود داشت. اختلاف رفتاری بین این دو را به خوبی می‌توان از شیوه برکناری تیلرسون متوجه شد. ترامپ، بدون اینکه با تیلرسون صحبتی کند، برکناری او را در توییتر اعلام کرد و براساس اعلام وزارت امورخارجه آمریکا، تیلرسون هم مثل همه دنیا، خبر جایگزینی‌اش با پمپئو را در این شبکه اجتماعی دید.
این ادعای وزارت امورخارجه البته با پاسخ کاخ سفید مواجه شد؛ کاخ سفید ساعاتی بعد از اعلام برکناری تیلرسون اعلام کرد که ترامپ روز جمعه از او خواسته بود کناره‌گیری کند اما تیلرسون که در میانه سفر یک هفته‌ای خود به آفریقا بود، از این کار سر باز زد. در همین رابطه، خبرگزاری آسوشیتد پرس گزارش کرده است درحالی‌که تیلرسون در آفریقا بوده، به او گفته شده که به‌زودی رئیس‌جمهور توییتی درباره او منتشر خواهد کرد اما او نمی‌دانست این توییت چه خواهد بود. با این حال، او در نهایت با همین توییت از برکناری‌اش با خبر شد.
- برکناری به‌خاطر ایران؟
ترامپ دیروز در کاخ سفید در مقابل خبرنگاران گفت: «فکر می‌کنم رکس حالا خیلی خوشحال‌تر خواهد بود. من و رکس از مدت‌ها پیش در این‌باره با هم صحبت می‌کردیم.» او در ادامه به اختلاف‌نظرهایش با تیلرسون، به‌خصوص درباره توافق هسته‌ای ایران اشاره کرد؛ «ما مثل هم فکر نمی‌کردیم و اختلاف‌نظرهایی داشتیم؛ مثل توافق (هسته‌ای) ایران. من فکر می‌کنم این توافق افتضاح است اما او فکر می‌کرد توافق خوبی است. من می‌خواستم این توافق درست شود یا کنار گذاشته شود اما او کمی متفاوت فکر می‌کرد. بنابراین می‌توانم بگویم ما دقیقا مثل هم فکر نمی‌کردیم.»
- انتصاب به‌خاطر کره‌شمالی؟
پمپئو رئیس کنونی سیا و وزیرخارجه جدید آمریکا، با وجود شباهت‌هایی که در زندگی شخصی با تیلرسون دارد، درست نقطه مقابل او در تفکرات سیاسی به شمار می‌رود. تیلرسون، پیش از ورود به دنیای سیاست رئیس هیات‌مدیره اگزون موبیل بزرگ‌ترین شرکت نفتی آمریکا بود. همچون او، پمپئو پیش از ورود جدی به سیاست، در حوزه نفت فعالیت می‌کرد و شرکتی را اداره می‌کرد که به میدان‌های نفتی خدمات و تجهیزات ارائه می‌کرد.
پمپئو که در کالیفرنیا متولد شده، در وست‌پوینت تحصیلات نظامی داشته و از دانشگاه هاروارد مدرک حقوق گرفته، همچنین یک شرکت هوافضا تاسیس کرده و مدت 10سال، مدیرعامل آن بود. با این حال، این تنها شباهت تیلرسون و پمپئو به شمار می‌رود. در مقابل دیدگاه‌های میانه‌روانه تیلرسون، پمپئو یک جمهوریخواه بسیار تندرو و متعلق به حلقه باز‌های حزب (جمهوریخواهان تندرو جنگ‌طلب) است که عقاید بسیار کلاسیک و سنتی‌ای درباره روابط بین‌المللی دارد.
او در آمریکا، به‌خاطر دوستی با اسرائیل و دشمنی دیرینه با ایران مشهور است و در این موارد، همفکر ترامپ به شمار می‌رود. براساس گزارشی که سی‌ان‌ان به نقل از منبعی در کاخ سفید منتشر کرده، ترامپ معتقد است که با توجه به در پیش بودن مذاکرات کره‌شمالی و مذاکرات تجاری، حالا زمانی مناسب برای تغییرات بوده است. به‌نظر می‌رسد، پمپئو بهترین گزینه او برای تغییرات پیش رو باشد.
- وزیر خارجه جدید آمریکا کیست؟
مایک پمپئو 54 ساله از نزدیک‌ترین چهره‌ها به ترامپ است. او از شکنجه مظنونان به تروریسم و جمع‌آوری اطلاعات شهروندان توسط نهاد‌های اطلاعاتی دفاع می‌کند.
ایران: تنها چند روز بعد از انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا، پمپئو در توییتر ابراز امیدواری کرد که توافق هسته‌ای به دست آمده با ایران لغو شود. او در توییتر نوشت: « در انتظار عقب‌نشینی از این توافق وحشتناک با بزرگ‌ترین دولت حامی تروریسم در دنیا هستم.» همین یک جمله، به خوبی نشان می‌دهد او درباره ایران چه فکر می‌کند و چه دیدگاهی نسبت به توافق هسته‌ای با ایران دارد.
روسیه: پمپئو در جلسه بررسی صلاحیت خود در سنا به عنوان رئیس سیا، صحبت‌های تندی درباره روسیه داشت. او این کشور را تهدیدی بزرگ علیه روسیه می‌داند و معتقد است روسیه با اشغال اوکراین، اروپا را تهدید می‌کند.
نظر شما